مسجد کبود تبریز؛ نگین فیروزه‌ای ایران
مسجد کبود تبریز، یکی از شاهکارهای معماری اسلامی در ایران، در دورهٔ قراقویونلوها ساخته شد و به دلیل کاشی‌کاری‌های فیروزه‌ای و لاجوردی خیره‌کننده‌اش، به «فیروزهٔ اسلام» شهرت یافته است. این مسجد در قرن نهم هجری قمری به دستور جهانشاه، حاکم قراقویونلو، و با نظارت همسر او، جان بیگم خاتون، ساخته شد.
مسجد کبود از نظر معماری و تزئینات کاشی‌کاری، نمونه‌ای منحصربه‌فرد در تاریخ ایران محسوب می‌شود. این بنا با کاشی‌کاری معرق، نقوش اسلیمی و خط ثلث زیبا مزین شده است. طرح‌های هندسی، گل‌وبوته‌ها و آیات قرآنی بر روی کاشی‌ها نشان‌دهندهٔ هنر والای معماران دورهٔ تیموری و قراقویونلو است.
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های مسجد کبود، تکنیک خاص کاشی‌کاری آن است که باعث شده رنگ‌ها حتی پس از گذشت قرن‌ها همچنان درخشان باقی بمانند. همچنین، مقرنس‌کاری‌های پیچیده و ظریف سقف و گنبد این بنا نشان از مهارت استادکاران آن دوره دارد.
- تخریب و بازسازی
- متأسفانه در زلزلهٔ سال ۱۱۹۳ هجری قمری (۱۷۸۰ میلادی) بخش‌های بزرگی از این مسجد ویران شد و تنها سردر ورودی و قسمت‌هایی از دیوارهای آن باقی ماند. در دوران معاصر، تلاش‌های زیادی برای مرمت این مسجد انجام شده است. مرمت آن از دورهٔ پهلوی آغاز شد و در دوره‌های بعد نیز ادامه یافت، اما همچنان بخش‌هایی از گنبد آن به‌طور کامل بازسازی نشده است.اهمیت تاریخی و گردشگریمسجد کبود یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری تبریز و ایران است و هر ساله گردشگران زیادی از سراسر دنیا برای بازدید از این بنای تاریخی به تبریز سفر میکنند. این مسجد نه‌تنها از نظر زیبایی‌شناسی، بلکه از نظر تاریخی نیز اهمیت زیادی دارد، چرا که بخشی از هویت فرهنگی و معماری ایران را به نمایش می‌گذارد.مسجد کبود نمونه‌ای از هنر و تمدن ایرانی-اسلامی است که با معماری خاص خود همچنان چشم‌نواز و الهام‌بخش معماران و هنرمندان معاصر است.4o
